خون چیست؟ اجزا، وظایف و ناهنجاری ها – به زبان ساده

در سمفونی پیچیده بدن انسان، مایعی قرمزرنگ وجود دارد که از میان شبکه‌ی گسترده‌ای از بزرگراه‌ها و راه‌های فرعی عبور می‌کند و زندگی را به هر گوشه و کناری می‌رساند. این مایع قرمزرنگ چیزی نیست جز خون، جوهر سیالی که وجود ما را حفظ می‌کند. درست در زیر سطح پوست ما، درون رگ‌های ما، ماده‌ای با پیچیدگی حیرت‌انگیز و اهمیت غیرقابل توصیفی نهفته است. فراتر از رنگ قرمز مسحورکننده‌اش، خون نقش‌های متعدد و مهمی در بدن ما ایفا می‌کند. با مجله‌ی بیوزوم همراه باشید تا ماهیت، کارکردها و نقش‌های جذاب این مایع قرمز را کشف کرده و رازهای خارق‌العاده‌ای را که در نیروی حیاتی خون ما نهفته است، آشکار کنیم.

خون چیست؟

همان‌طور که در فصل 4 زیست دهم خواندیم، خون، مایع قرمز رنگ و نوعی بافت پیوندی است که به‌صورت در بدن انسان و بسیاری از حیوانات جریان دارد. خون که از اجزای سلولی و یک جز مایع تشکیل شده است، نقشی حیاتی در تضمین عملکرد مناسب اندام‌ها، بافت‌ها و سلول‌های ما ایفا می‌کند. حجم خون در بدن یک فرد بالغ چیزی حدود 5 لیتر است.

خون از دو بخش اساسی تشکیل شده است: پلاسما و بخش سلولی. پلاسما، مایعی مایل به زرد، ماتریکس سیالی را تشکیل می‌دهد که در آن اجزای مختلف سلولی معلق هستند.

ترکیبات سلولی خون نیز که شامل گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها می‌شوند، درست به همان اندازه بخش مایع خون ضروری هستند. هماهنگی‌ها و فعالیت مشترک این دو بخش که کلیت خون را شامل می‌شوند، سلامتی تک‌تک سلول‌ها و در نتیجه سلامتی کل بدن و بقای ما را تضمین می‌کند. علاوه بر این، خون به تنظیم دمای بدن کمک می‌کند و نقش مهمی در حفظ هموستاز دارد. اجزای مختلف آن، شامل پلاسما و بخش سلولی، خون را قادر می‌سازد تا طیف وسیعی از عملکردهای ضروری، از انتقال اکسیژن و دفاع ایمنی گرفته تا حذف مواد زائد و تنظیم دما را انجام دهد.

اجزای تشکیل دهنده خون

خون از گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها تشکیل شده است. گلبول‌های قرمز (Red Blood Cells) وظیفه حمل اکسیژن را بر عهده دارند. گلبول‌های سفید (White Blood Cells) نقش حیاتی در پاسخ ایمنی، دفاع در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها ایفا می‌کنند. پلاکت‌ها (Platelets) در لخته‌شدن خون نقش دارند و از خونریزی بیش از حد جلوگیری می‌کنند. این اجزا که در پلاسما، بخش مایع خون، معلق هستند، برای حفظ هموستاز، حمل‌ونقل مواد مغذی، حذف مواد زائد و پشتیبانی از عملکردهای فیزیولوژیکی مختلف با یکدیگر کار می‌کنند. شناخت اجزا و عناصر خون به درک نقش اساسی آن در حمایت از سلامت و تندرستی کلی کمک می‌کند که در ادامه با آن آشنا خواهیم شد.

پلاسما

پلاسما جزء مایع خون است که حدود 55% از کل حجم خون را تشکیل می‌دهد. این مایع زرد کم‌رنگ به‌عنوان وسیله‌ای برای حمل مواد مختلف در سراسر بدن، از سلول‌های خونی و پلاکت‌ها گرفته تا مواد مغذی و آنزیم‌ها و هورمون‌ها، عمل می‌کند.

حدود 90 درصد پلاسما از آب تشکیل شده است. 10 درصد باقیمانده شامل مواد محلول از جمله پروتئین‌ها، هورمون‌ها، الکترولیت‌ها، گازها، مواد زائد و مواد مغذی است. این اجزا برای حفظ هموستاز بدن و پشتیبانی از عملکردهای مختلف بدن ضروری هستند.

پروتئین‌های موجود در پلاسما نقش مهمی در لخته‌شدن خون، پاسخ‌های ایمنی و حفظ تعادل مایعات دارند. فراوان‌ترین پروتئین موجود در پلاسما آلبومین است که به تنظیم فشار اسمزی خون کمک می‌کند و در نتیجه از نشت بیش از حد مایع از رگ‌های خونی جلوگیری می‌کند.

پلاسما همچنین حاوی فاکتورهای انعقادی مانند فیبرینوژن است که برای تشکیل لخته‌های خون و جلوگیری از خونریزی بیش از حد ضروری است. افزون بر این، آنتی‌بادی‌ها و اجزای مختلف سیستم ایمنی در پلاسما وجود دارند که به دفاع بدن در برابر عفونت‌ها کمک می‌کنند.

مواد مغذی از جمله گلوکز، اسیدهای آمینه و لیپیدها در پلاسما برای تغذیه سلول‌ها در سراسر بدن منتقل می‌شوند. مواد زائد مانند دی‌اکسیدکربن و اوره نیز توسط پلاسما حمل می‌شوند و در نهایت از طریق ریه‌ها و کلیه‌ها دفع می‌شوند.

الکترولیت‌ها مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم به حفظ عملکرد مناسب سلولی، عملکرد صحیح سیستم عصبی و تعادل مایعات کمک می‌کنند.پلاسما نقش مهمی در حفظ سلامت کلی و حمایت از عملکردهای بدن دارد. ترکیب و تعادل آن به‌دقت تنظیم می‌شود تا سیستم گردش خون، سیستم ایمنی و متابولیسم بدن عملکرد صحیحی داشته باشند.

به طور خلاصه، پلاسما جزء مایع خون است که مواد مختلفی را در سراسر بدن حمل می‌کند. حاوی آب، پروتئین، هورمون‌ها، الکترولیت‌ها، گازها، مواد زائد و مواد مغذی است. شناخت ساختمان و ترکیب پلاسما برای درک عملکردهای پیچیده خون و نقش آن در سلامت کلی ضروری است.

گلبول‌های قرمز خون

گلبول‌های قرمز سلول‌هایی هستند که در جریان خون گردش می‌کنند و وظیفه حمل اکسیژن از ریه‌ها به تمام بافت‌های بدن را بر عهده دارند. آن‌ها حاوی پروتئینی به نام هموگلوبین هستند که به مولکول‌های اکسیژن متصل می‌شود و انتقال آن‌ها را تسهیل می‌کند.

وظیفه اصلی گلبول‌های قرمز انتقال اکسیژن به سلول‌ها و بافت‌ها است. با عبور خون از ریه‌ها، مولکول‌های اکسیژن به هموگلوبین در گلبول‌های قرمز خون متصل می‌شوند. این خون غنی از اکسیژن سپس توسط قلب به اندام‌ها و بافت‌های مختلف پمپاژ می‌شود. در مویرگ‌ها و در جایی که اکسیژن موردنیاز است، هموگلوبین اکسیژن آزاد می‌کند و به آن اجازه می‌دهد تا به سلول‌های اطراف برسد. در همان زمان، دی‌اکسیدکربن، محصول زائد متابولیسم سلولی، به هموگلوبین متصل می‌شود و برای دفع مجدد به ریه‌ها منتقل می‌شود. گلبول‌های قرمز از نظر ساختار منحصربه‌فرد هستند. آن‌ها فاقد هسته و سایر اندامک‌ها هستند که به آن‌ها امکان می‌دهد هموگلوبین بیشتری را حمل کنند و ظرفیت حمل اکسیژن خود را به حداکثر برسانند.

تولید گلبول‌های قرمز در مغز استخوان از طریق فرایندی به نام اریتروپوئز (Erythropoiesis)  اتفاق می‌افتد. در شرایط ‌هایپوکسی یا کاهش اکسیژن خون، این فرایند توسط هورمونی به نام اریتروپویتین تنظیم می‌شود که توسط گروه ویژه‌ای از سلول‌ها در کلیه‌ها و کبد در پاسخ به سطوح پایین اکسیژن در بدن تولید می‌شود.

سطح سالم گلبول‌های قرمز خون برای حفظ اکسیژن مناسب و سلامت کلی بسیار مهم است. کم‌خونی که با تعداد پایین گلبول‌های قرمز خون، شکل غیرطبیعی آن‌ها و یا هموگلوبین ناکافی مشخص می‌شود، می‌تواند منجر به خستگی، ضعف و سایر علائم ناشی از اکسیژن‌رسانی ناکافی شود. برعکس، شرایط خاصی می‌تواند منجر به افزایش تولید گلبول‌های قرمز خون شود که منجر به وضعیتی به نام پلی‌سیتمی می‌شود.

به طور خلاصه، گلبول‌های قرمز نقش حیاتی در انتقال اکسیژن در سراسر بدن دارند. ساختار منحصربه‌فرد آنها تبادل گازی کارآمد را امکان‌پذیر می‌کند و اکسیژن‌رسانی کافی به بافت‌ها را تضمین می‌کند. درک اهمیت گلبول‌های قرمز خون به درک نقش آن‌ها در سلامت کلی و عواقب عدم تعادل در تولید یا عملکرد آن‌ها کمک می‌کند.

گلبول‌های سفید خون

گلبول‌های سفید که به‌عنوان لکوسیت‌ها (Leukocytes) نیز شناخته می‌شوند، گروهی از سلول‌ها هستند که نقش مهمی در سیستم ایمنی دارند و وظیفه دفاع از بدن در برابر عفونت‌ها، بیماری‌ها و مواد خارجی را بر عهده دارند. گلبول‌های سفید خون در مغز استخوان تولید می‌شوند و در سراسر بدن، هم در جریان خون و هم در سیستم لنفاوی یافت می‌شوند. اندازه آن‌ها در مقایسه با گلبول‌های قرمز خون بزرگ‌تر است و بر اساس ساختار و عملکردشان به انواع مختلفی طبقه‌بندی می‌شوند.

انواع اصلی گلبول‌های سفید عبارت‌اند از:

نوتروفیل‌ها

نوتروفیل‌ها فراوان‌ترین نوع گلبول‌های سفید و از اولین پاسخ‌دهندگان به عفونت هستند. آن‌ها به‌سرعت به محل‌های التهاب یا عفونت مهاجرت می‌کنند و از طریق بیگانه‌خواری یا فاگوسیتوز، باکتری‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها را می‌بلعند و از بین می‌برند.

لنفوسیت‌ها

سه نوع اصلی لنفوسیت وجود دارد: لنفوسیت‌های B، لنفوسیت‌هایT و سلول‌های کشنده طبیعی (Natural Killer Cells). لنفوسیت‌های B آنتی‌بادی تولید می‌کنند. آنتی‌بادی‌ها پروتئین‌هایی هستند که پاتوژن‌های خاصی را شناسایی و خنثی می‌کنند. این گروه از لنفوسیت‌ها همچنین در فعال‌سازی لنفوسیت‌های T نیز نقش دارند. لنفوسیت‌های T پاسخ‌های ایمنی را تنظیم می‌کنند و مستقیماً سلول‌های آلوده یا غیرطبیعی را از بین می‌برند. لنفوسیت‌های کشنده طبیعی در مبارزه با سلول‌های سرطانی و آلوده به ویروس نقش دارند.

مونوسیت‌ها

مونوسیت‌ها سلول‌های بزرگی هستند که می‌توانند از جریان خون خارج شده و وارد بافت‌ها شوند و در آنجا به ماکروفاژها یا سلول‌های دندریتیک تمایز پیدا کنند. ماکروفاژها سلول‌های فاگوسیتی هستند که مواد خارجی، سلول‌های مرده و بقایای آن‌ها را می‌بلعند و فاگوسیت می‌کنند.

ائوزینوفیل‌ها

این نوع گلبول‌های سفید عمدتاً در مبارزه با عفونت‌های انگلی و پاسخ‌های آلرژیک نقش دارند. آن‌ها مواد سمی را برای کشتن انگل‌ها و تعدیل پاسخ‌های التهابی آزاد می‌کنند.

بازوفیل‌ها

بازوفیل‌ها در واکنش‌های التهابی، آلرژیک و پاسخ‌های ایمنی نقش دارند و مواد شیمیایی مختلفی مانند هیستامین و هپارین ترشح می‌کنند.

شمار گلبول‌های سفید را می‌توان از طریق یک آزمایش خون به نام شمارش کامل خون (CBC) اندازه‌گیری کرد. شمارش غیرطبیعی گلبول‌های سفید ممکن است نشان‌دهنده عفونت، بیماری‌های خودایمنی، آلرژی یا انواع خاصی از سرطان باشد.به طور خلاصه، گلبول‌های سفید خون بخش مهمی از سیستم ایمنی بدن هستند که به محافظت از بدن در برابر عفونت‌ها، حذف پاتوژن‌ها و تنظیم پاسخ‌های ایمنی برای حفظ سلامت و رفاه کلی کمک می‌کنند.

پلاکت‌ها

پلاکت‌ها که به‌عنوان ترومبوسیت نیز شناخته می‌شوند، قطعات سلولی کوچک و نامنظمی هستند که در خون یافت می‌شوند و نقش مهمی در روند لخته‌شدن خون دارند که برای جلوگیری از خونریزی بیش از حد و بهبود زخم ضروری است.

پلاکت‌ها در مغز استخوان همراه با سایر سلول‌های خونی مانند گلبول‌های قرمز و گلبول‌های سفید تولید می‌شوند. پلاکت‌ها از سلول‌های بسیار بزرگی به نام مگاکاریوسیت‌ها مشتق می‌شوند.

هنگامی که رگ خونی آسیب می‌بیند، پلاکت‌ها فعال می‌شوند و به محل آسیب می‌چسبند. آن‌ها با چسبیدن به یکدیگر و آزادکردن مواد شیمیایی مختلف مانند فاکتورهای انعقاد و سایتوکاین‌ها که به تشکیل لخته خون پایدار کمک می‌کنند و یک شبکه‌ی فیبرینی را تشکیل می‌دهند. این فرایند از خونریزی بیش از حد جلوگیری می‌کند و به رگ خونی آسیب‌دیده اجازه می‌دهد تا خود را ترمیم کند. تشکیل لخته همچنین از ورود سیار عوامل بیماری‌زا به خون جلوگیری می‌کند.

شمارش پلاکت‌ها به طور معمول به‌عنوان بخشی از شمارش کامل خون (CBC) برای ارزیابی سلامت کلی و برای تشخیص برخی شرایط پزشکی اندازه‌گیری می‌شود. تعداد پایین پلاکت‌ها که به‌عنوان ترومبوسیتوپنی شناخته می‌شود، می‌تواند منجر به ایجاد اختلال در فرایند انعقاد خون شود، درحالی‌که تعداد بالای پلاکت‌ها یا ترومبوسیتوز، ممکن است با افزایش خطر لخته‌شدن خون همراه باشد.به طور خلاصه، پلاکت‌ها اجزای حیاتی خون هستند که نقشی حیاتی در تشکیل لخته‌های خون، بهبود زخم و مدیریت خونریزی در بدن دارند.

سلول‌های بنیادی خون

سلول‌های بنیادی خون‌ساز (HSCs) نوعی از سلول‌های پیش‌ساز موجود در مغز استخوان هستند که می‌توانند به انواع مختلف سلول‌های خونی مانند گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها تبدیل شوند. سلول‌های بنیادی خون خود تجدیدشونده هستند، به این معنی که می‌توانند با تقسیم‌شدن، کپی‌هایی از خودشان را به وجود بیاورند. بین سلول‌های بنیادی خون و سلول‌های بالغ، چندین سلول پیش‌ساز میانی وجود دارد. ویژگی‌های چند توانی (Multipotency) و تعهد به رده سلولی این سلول‌ها معمولاً قبل از بلوغ کامل، با هم و یا به‌صورت جداگانه نمایش داده می‌شوند. خون به دلیل طول عمر کوتاهش بافتی بسیار بازتولیدشونده است و مغز استخوان از حرکت پویای سلول‌های مختلف برای اطمینان از هموستاز سلول‌های خونی پشتیبانی می‌کند.

بسیاری از بیماری‌های غیر بدخیم (به‌عنوان‌مثال، بیماری سلول داسی‌شکل) و بدخیم (مانند لوسمی، لنفوم) با سلول‌های بنیادی خونی درمان می‌شوند.

وظایف خون

خون، عملکردهای حیاتی بی‌شماری را در بدن انجام می‌دهد. خون، اکسیژن، مواد مغذی و هورمون‌ها را حمل می‌کند، مواد زائد را حذف می‌کند، در پاسخ ایمنی بدن نسبت به عوامل بیماری‌زا نقش دارد، pH و دما را تنظیم می‌کند، در خونریزی‌ها با فرایند لخته‌شدن جلوی خونریزی بیش از حد را می‌گیرد و تعادل مایعات و الکترولیت‌ها را حفظ می‌کند. درک این عملکردها نقش حیاتی خون در بدن را برجسته می‌کند. برخی از عملکردهای کلیدی خون به شرح زیر است:

• انتقال مواد حیاتی به سلول‌ها
• حذف مواد دفعی خطرناک
• حمل و انتقال فاکتورهای ایمنی
• حمل و انتقال فاکتورهای لخته‌شدن خون
• انتقال هورمون‌ها و آنزیم‌ها
• تنظیم pH و تعادل اسید و باز در بدن
• تنظیم دمای بدن
• انتقال الکترولیت‌ها در بدن

با مجله‌ی بیوزوم همراه باشید. در ادامة این مقاله برخی از کارکردها و اعمال حیاتی خون را با جزئیات بیشتری بررسی خواهیم کرد.

انتقال مواد حیاتی به سلول‌ها

خون اکسیژن را از ریه‌ها به تمام بافت‌ها و اندام‌ها حمل می‌کند. گلبول‌های قرمز حاوی هموگلوبین هستند که به اکسیژن متصل شده و این اکسیژن را به سلول‌ها و بافت‌های مورد نظر می‌رسانند. خون همچنین مواد مغذی مانند گلوکز، اسیدهای آمینه و لیپیدها را که از دستگاه گوارش به دست می‌آید برای تولید انرژی و سایر عملکردهای ضروری به سلول‌ها منتقل می‌کند.

حذف مواد دفعی خطرناک

خون مواد زائد متابولیک، از جمله دی‌اکسیدکربن را از سلول‌ها خارج می‌کند و آنها را برای دفع از طریق بازدم به ریه‌ها می‌برد. علاوه بر این، خون مواد زائد دیگری را به اندام‌هایی مانند کلیه‌ها می‌برد که در آنجا فیلتر شده و به‌صورت ادرار دفع می‌شود.

حمل و انتقال فاکتورهای ایمنی

دستگاه گردش خون در کنار سیستم لنفاوی نقش بسیار مهمی در دفاع از بدن در مقابل عوامل بیماری‌زا و عفونت‌ها دارد. گلبول‌های سفیدی که در خون حمل می‌شوند، به هنگام شرایط غیرطبیعی مثل انواع بیماری‌ها و عفونت‌ها و ورود پاتوژن‌های بیماری‌زا به بدن، آنتی‌بادی‌ها و بی‌شمار مواد شیمایی دیگر مثل سایتوکاین‌ها و فاکتورهای ایمنی را ترشح می‌کنند.

حمل و انتقال فاکتورهای لخته‌شدن خون

پلاکت‌ها همراه با فاکتورهای انعقادی موجود در پلاسما مسئول لخته‌شدن خون هستند. هنگامی که رگ‌های خونی آسیب می‌بینند، پلاکت‌ها جمع می‌شوند و یک پلاک در محل آسیب ایجاد می‌کنند، و فاکتورهای انعقادی نیز به تشکیل یک شبکه‌ی فیبرینی برای جلوگیری از خونریزی بیش از حد کمک می‌کنند.

گروه‌های خونی

گروه‌های خونی توسط آنتی‌ژن‌های خاصی روی سطح گلبول‌های قرمز و آنتی‌بادی‌های موجود در پلاسما تعیین می‌شوند. شناخته‌شده‌ترین سیستم گروه خونی سیستم گروه خونی مهم دیگر، Rh است. بر اساس این سیستم، افرادی که دارای آنتی‌ژن‌های Rh هستند، Rh مثبت (Rh+) و افرادی که فاقد این آنتی‌ژن‌ها هستند Rh منفی هستند (Rh-).

سازگاری گروه‌های خونی در اهدای خون

 گروه‌های خونی در فرایند انتقال خون و پیوند مهم هستند. به‌عنوان‌مثال، افراد دارای گروه خونی A می‌توانند از A یا O خون دریافت کنند، درحالی‌که کسانی که گروه خونی O دارند اهداکنندگان همگانی هستند؛ اما فقط می‌توانند از افرادی با گروه خونی O، خون دریافت کنند. شناخت گروه‌های خونی به اطمینان از انتقال خون ایمن و سازگار کمک می‌کند و خطر عوارض جانبی را به حداقل می‌رساند. برای متخصصان مراقبت‌های بهداشتی بسیار مهم است که قبل از تزریق، گروه‌های خونی را بادقت تعیین کنند و سازگاری Rh را نیز در نظر بگیرند.پیام نویسنده: علاوه بر گروه‌های خونی ABO  و Rh گروه‌های خونی دیگری نیز در انسان‌ها وجود دارد و بسیاری از این گروه‌های خونی از نظر سازگاری در فرایند انتقال خون مهم هستند.

انواع ناهنجاری‌های خونی

خون هم همانند دیگر بافت‌ها و قسمت‌های بدن دچار اختلالاتی می‌شود. اختلالات خونی به شرایطی گفته می‌شود که در آن خون و هر یک از اجزای آن، مانند گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید، پلاکت‌ها و پلاسما عملکرد طبیعی خود را ندارند و با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند. اختلالات خون دسته‌بندی‌های مختلفی دارند. این اختلالات می‌توانند ژنتیکی و یا اکتسابی باشند. اختلالات خونی به دلایل متفاوتی از جمله عوامل ژنتیکی، بیماری‌های خودایمنی، عوامل محیطی، عفونت‌ها، داروها و یا حتی عوامل ناشناخته یا ایدیوپاتیک (Idiopathic) ایجاد می‌شوند. در ادامه به بررسی برخی از انواع شایع اختلالات خونی و توضیح مختصری از آن‌ها می‌پردازیم.

کم‌خونی یا آنمی (Anemia)

وضعیتی که با کاهش یا تغییر شکل گلبول‌های قرمز یا کاهش میزان هموگلوبین مشخص می‌شود و منجر به کاهش ظرفیت حمل اکسیژن در خون می‌شود. آنمی‌ها می‌توانند ارثی و یا اکتسابی باشند.

هموفیلی (Hemophilia)

وضعیتی است که در آن فرایند لخته‌شدن با مشکل مواجه می‌شود و در نتیجه خونریزی‌های طولانی‌مدت و خطرناک در بدن رخ می‌دهد.

لوسمی‌ها (Leukemia)

لوسمی یا سرطان خون وضعیتی است که در آن مغز استخوان سلول‌های غیرطبیعی و ناکارآمد تولید می‌کند و در نتیجه توانایی بدن برای مبارزه با عفونت‌ها تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.

بیماری سلول داسی‌شکل  (Sickle Cell Disease)

گروهی از اختلالات ارثی گلبول قرمز است که در آن توانایی گلبول‌های قرمز در اکسیژن‌رسانی با اختلال مواجه می‌شود.

تالاسمی‌ها (Thalassemia)

گروهی از اختلالات ارثی خون هستند که در آن بدن هموگلوبین کافی تولید نمی‌کند و یا هموگلوبین‌های ناکارآمد تولید می‌کند.

ترومبوسایتوپنی  (Thrombocytopenia)

این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که تعداد پلاکت‌های خون از رنج طبیعی و نرمال کمتر باشد. در نتیجه فرایند لخته‌شدن و جلوگیری از خونریزی با مشکل مواجه می‌شود.

بیماری‌های خونی با علائم و نشانه‌های مختلفی شناخته می شوند. علائم این اختلالات به نوع ناهنجاری خونی و تاثیرات آن بر بدن بستگی دارد. به عنوان مثال، اکثر افراد مبتلا به کم خونی علائم زیر را دارند:

• خستگی و ضعف
• سرگیجه
• پوستی که رنگ‌ پریده‌تر از حد معمول است
• ضربان قلب سریع (تپش قلب)
• تنگی نفس

جمع‌بندی

در این مقاله از مجله‌ی بیوزوم با خون و نقش حیاتی آن در بدن آشنا شدیم. عملکردهای مختلف خون و اجزای آن، مثل پلاسما، سلول‌های خونی، پلاکت‌ها، گروه‌های خونی و اهمیت آن‌ها را در فرایند انتقال خون شناختیم. دانستیم که اگر هرکدام از اجزای خون عملکرد طبیعی و از پیش مقررشده‌ی خودشان را نداشته باشند با اختلالاتی مواجه می‌شوند؛ اختلالاتی که گاه به‌سادگی درمان می‌شوند و گاه تهدیدکننده‌ی زندگی هستند.