مغزهای 12 هزارساله با بافت نرم
مغزهای 12 هزارساله چطور هنوز بافت نرمی دارند و نپوسیده‌اند؟!
پژوهشگران با شناسایی مغزهای حفظ شده باستانی این فرض را به چالش می‌کشند که مغز انسان از اولین اعضایی است که پس از مرگ می‌پوسد. مطالعه جدیدی مغزهای انسانی را که در سوابق باستان‌شناسی سراسر جهان یافت شده است، فهرست می‌کند و نشان می‌دهد این عضو بیش از تصور ما دربرابر تجزیه مقاوم است و حتی زمانی که سایر بافت‌های بدن به‌طور کامل از بین رفته‌اند، می‌تواند دوام بیاورد.
به‌گزارش ساینس‌آلرت، گروهی از دانشمندان تحت سرپرستی دانشمندان دانشگاه آکسفورد بیش از ۴۴۰۰ مغز حفظ‌شده انسان را شناسایی کرده‌اند که قدمت برخی از آن‌ها به ۱۲ هزار سال می‌رسد. نتایج آن‌ها با شواهد گذشته در تضاد است که نشان می‌داد مغز انسان از اولین ارگان‌هایی است که پس از مرگ می‌پوسد.
نویسندگان مقاله می‌گویند در حوزه‌ی پزشکی قانونی به خوبی شناخته شده است که مغز یکی از اولین ارگان‌هایی است که پس از مرگ می‌پوسد. بااین‌حال این آرشیو عظیم نشان می‌دهد مغز تحت شرایط خاصی می‌تواند حفظ شود. این موضوع که آیا شرایط محیطی یا شیمی منحصربه‌فرد مغز در این امر نقش دارد، مشخص نیست و پژوهشگران قصد دارند در آینده به بررسی آن بپردازند.
ماندگاری بافت‌های نرم که در طبیعت قرار داده می‌شوند (نه نمونه‌هایی که به‌طور مصنوعی ازطریق مومیایی کردن یا انجماد حفظ می‌شوند) اتفاقی نادر است. مطالعات تجربی انجام‌شده درزمینه‌ی پوسیدگی جسد نشان داده که مغز یکی از اولین ارگان‌هایی است که تجزیه می‌شود.
تصور می‌شد حفظ مغز انسان در بدنی که همه چیز آن به جز استخوان‌ها پوسیده است، پدیده بسیار نادری باشد. پژوهشگران می‌خواستند بدانند این رویداد تا چه حد نادر است، بنابراین جستجویی جهانی را یافتن برای مغزهای حفظ‌شده انسان آغاز کردند.
پژوهشگران متون علمی منتشرشده‌ای را که به آن دسترسی داشتند، بررسی و همچنین با مورخان سراسر جهان مشورت کردند. آن‌ها ۴۴۰۵ مغز انسانی حفظ‌شده را از ۲۱۳ منبع گزارش‌شده از هر قاره به جز جنوبگان در سوابقی که به اواسط قرن ۱۷ به بعد بود، مستند کردند.
مغزها از محیط‌های متنوعی جمع‌آوری شد؛ ازقبیل گور جمعی مربوط به جنگ داخلی اسپانیا که در آن مغزها حتی با جراحات ویرانگر ناشی از گلوله حفظ شده بود تا بیابان‌های شنی مصر باستان، قربانیان مراسم اعطای قربانی اینکاها در آتفششان خاموش لوللیلاکو درحدود ۱۴۵۰ پس از میلاد، مرد تولوند متعلق به ۲۲۰ قبل از میلاد که در باتلاقی پیدا شده بود و اجساد کشف‌شده سواحل دریاچه‌ای در عصر سنگ سوئد. از ۴۴۰۵ مغز، تقریبا درحدود یک سوم آن‌ها مغز تنها ساختار بافت نرمی بود که در بقایای اسکلت‌شده باقی مانده بود و همگی آن‌ها از قدیمی‌ترین مغزها با قدمت حدود ۱۲ هزار سال بودند.
روش حفظ مغزهای مورد مطالعه نمی‌تواند با شرایط طبیعی حفظ ارتباط داشته باشد. آن‌ها در مکان‌هایی نظیر گورهای کم‌عمق و دسته جمعی، کشتی‌های غرق شده و گورپشته‌ها پیدا شده‌اند و برخی حتی سرهای بریده بوده‌اند. این امر نشان می‌دهد ممکن است مکانیسمی برای حفظ بافت نرم وجود داشته باشد که مختص سیستم عصبی مرکزی است.
مکانیسم پدیدهٔ ماندگاری مغزهای باستانی علامت سوال بزرگی است، اما پژوهشگران فکر می‌کنند ممکن است تعاملی میان مولکول‌های درون مغز و عوامل محیطی وجود باشد. به‌عنوان مثال، پروتئین‌ها، لیپیدها و قندها در مغز می‌توانند در حضور فلزات خاصی مانند مس که به وفور در مغز وجود دارد، بهم چسبیده و درشت‌مولکول‌های پلمریزه‌شده پایداری را تشکیل دهند.
آرشیو گردآوری‌شده در مطالعه جدید اولین قدم به سوی بررسی جامع‌تر مغزهای باستانی است. مغزهای باستانی ممکن است به ما در درک بهتر تاریخچه اختلالات عصبی عمده، شناخت و رفتار انسان‌های باستانی و تکامل و عملکرد بافت‌های عصبی کمک کنند.
یافته‌های پژوهش در مجله‌ی Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences منتشر شده است.
