معرفی کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان

وقتی از مغز و پیچیدگی‌های آن سخن به میان می‌آید، ممکن است هرکسی فارغ از سن، مدرک و مقطع تحصیلی به فکر شناخت و مطالعه درباره‌ی این ابر ماشین بیولوژیک بیفتد. حال اگر شما هم یکی از این افراد هستید، برای شروع نیازمند مطالعه‌ی یک کتاب ساده و در عین حال جذاب می‌باشید. پس این مطلب را به دقت مطالعه کنید چرا که قصد داریم شما را با کتابی تحت عنوان کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان ، که یکی از کتاب‌های مقدماتی و بسیار جالب در حوزه‌ی علوم اعصاب است آشنا کنیم.

بیشتر بخوانید: معرفی کتاب حقایق مغز

نگاهی بر کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان

کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان (Neuroscience – science of the brain an introduction for young students) توسط انجمن علوم اعصاب انگلستان و اتحادیه‌ی اروپا جهت آشنایی و شناساندن مباحث گوناگون مرتبط با سیستم عصبی و مغز، تالیف و تهیه شده است. مطالعه‌ی این کتاب مخصوص قشر خاصی نبوده و دانش‌آموزان، دانش‌جویان و تمام کسانی که علاقه‌مند به حوزه‌ی علوم اعصاب هستند می‌توانند با مطالعه‌ی چنین کتابی، دانشی مقدماتی از مغز، سیستم عصبی، علوم اعصاب شناختی و… پیدا کنند.

این کتاب در مورد مباحث اولیه و مقدماتی مغز توضیح می‌دهد. گفتنی است این ارگان فوق‌العاده پیچیده که از آن صحبت می‌شود، توانایی انجام کارهای بسیار زیادی را دارد اما نه هر کاری!!!.

مغز انسان دارای سلول‌های عصبی و پشتیبان بسیار زیادی است. این سلول‌ها با هم ارتباط تنگاتنگی داشته و مسیرها‌ی پیچیده زیادی را به نام شبکه‌های عصبی (Neural network) در مغز به‌وجود می‌آورند. جالب است بدانید که الگویِ ایجاد و شکل این مسیرهای اسرار آمیز، به رفتارهای شناختی و شخصیتی ما سمت و سو می‌دهد و چون شناخت این موارد بسیار مهم و حائز اهمیت است، کتاب مذکور به بررسی و بیان این مسیرها و سلول‌های عصبی می‌پردازد.

تا به این‌جا کمی با کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان آَشنا شدیم. اما آیا این کتاب فقط به جنبه‌های زیستی مغز و سیستم عصبی می‌پردازد؟ خیر

همان‌طور که می‌دانیم روش‌های جدید مانند:

• کاشت الکترودهای مخصوص در مغز
• تصویربرداری‌های نوری
• دستگاه‌های اسکن مغزی
• قطعات سیلیکونی حاوی مدارهای مصنوعی مغز انسان
• و …

 علوم اعصاب امروزی را به وجود آورده‌اند که ظهورشان مدیون علومی همچون کامپیوتر، فیزیک، مهندسی پزشکی و… است. این مباحث نیز همراه با موضوعات اخلاقی و اجتماعی که در تحقیقات علوم اعصاب بسیار مهم هستند در این کتاب بیان و به آن پرداخته شده است.

کاربرد کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان

کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان نیز همانند کتاب حقایق مغز که در مطالب قبلی آن را معرفی کردیم، دو کاربرد دارد:

1- برای درک پیچیدگی‌ها و عملکرد مغز در جهت بهبود زندگی

2- برای شرکت در مرحله‌ی اول مسابقات دانش مغز (برین بی)

برای درک پیچیدگی‌ها و عملکرد مغز در جهت بهبود زندگی

مغز هر فرد هویت اصلی او را شکل می‌دهد. یعنی هر کاری که انجام می‌دهد، هر جمله‌ای که بیان می‌کند، هر رفتاری که در موقعیت‌های گوناگون از خود بروز می‌دهد و… توسط مغز پیش‌بینی، برنامه‌ریزی و انجام می‌شود. حال اگر فردی فارغ از سن، تحصیلات و موقعیت اجتماعی‌اش، با ساز و کار و عملکرد مغز و سیستم عصبی آشنایی داشته باشد (در حد پایه و ابتدایی)، می‌تواند با بهره‌گیری از این دانش در روزمره‌ی خود، زندگی بهتری را تجربه کند. پس مطالعه‌ی کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران این امکان را به همه‌ی ما می‎‌دهد تا اطلاعاتی درباره‌ی مغزمان به دست آورده و از آن در جهت بهبود سبک زندگی‌مان استفاده کنیم.

برای شرکت در مرحله‌ی اول مسابقات دانش مغز (برین بی)

کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان به عنوان یکی دیگر از منابع مسابقات دانش‌آموزی دانش مغز (برین بی) بوده و دانش‌آموزانی که قصد شرکت در این رویداد علمی جذاب را دارند می‌بایست علاوه بر کتاب حقایق مغز، این کتاب را نیز به دقت مطالعه کنند.

مترجمین

همانطور که در ابتدای این مطلب اشاره کردیم، کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان، توسط انجمن علوم اعصاب انگلستان و اتحادیه‌ی اروپا  و در سال 2003 تالیف و منتشر شده است. نویسندگان اصلی این کتاب ریچارد موریس و ماریان فیلنز بوده و در ایران این کتاب توسط اساتید و اعضای هیات علمی انجمن علوم اعصاب ترجمه و بازنویسی شده است.

مترجمین:

• دکتر رضا پناهی
• دکتر بهنام سور
• دکتر علی شهبازی
• دکتر عباس حق پرست

انتشارات:

• انسان

نسخه‌های قابل تهیه:

• فیزیکی
• الکترونیکی

بخش‌ها و فصول کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان

این کتاب شامل فصل‌هایی با عناوین زیر بوده که درباره‌ی هریک توضیح مختصری می‌دهیم:

1- سیستم عصبی

بخش اول این کتاب با نگاهی کلی بر سیستم عصبی آغاز شده و به بررسی بخش‌هایی از مغز و آناتومی آن می‌پردازد.

2- نورون‌ها و پتانسیل عمل

همان‌طور که از مطلب پتانسیل عمل به یاد داریم، زبان و الفبای گفت‌وگو نورون‌ها پتانسیل عمل می‌باشد که در فصل دوم به آن پرداخته شده است.

3- پیام‌رسان‌های شیمیایی (نوروترانسمیترها)

نوروترانسمیترها مولکول‌های شیمیایی کوچکی هستند که پیام یک نورون را به دیگر سلول‌ها می‌رسانند. این پیام‌رسان‌های شیمیایی آن‌قدر مهم هستند که فصل سوم کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان را به خود اختصاص داده‌اند.

4- داروها و مغز

مبحث داروها که در فصل چهارم به آن پرداخته شده است یکی از مباحث جالب و مورد بحث است. حالا چرا؟ یکی از موارد آن است که برای رساندن داروها به مغز باید شرایط ویژه‌ای را در نظر بگیریم تا دارو بتواند از سد قوی و مستحکم مغزی به نام سد خونی مغزی (Blood brain barrier-BBB) عبور کرده و به بافت هدف خود برسد. پس خواندن این فصل برای علاقه‌مندان به طراحی دارو (Drug design) خالی از لطف نیست.

5- لمس و درد

حس لامسه که خود شامل حس گرما، سرما، فشار، کشش، درد و… می‌شود، یکی از مهم‌ترین عناوین بالینی است که امروزه محققین علوم اعصاب و فیزیولوژیست‌ها به آن می‌پردازند. پس برای آن‌که شما هم بتوانید اطلاعات خوبی از عملکرد لامسه و گیرنده‌های مربوط به آن کسب کنید فصل پنجم کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان را از دست ندهید.

6- بینایی

یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین حواس پنج‌گانه‌ی ما، بینایی است. این فصل از کتاب اطلاعاتی همچون آناتومی چشم و شبکیه، مکانیسم بینایی، دید دو چشمی و تشخیص رنگ‌ها را در اختیار خواننده قرار می‌دهد.

7- حرکت

شاید باورتان نشود اما یکی از سخت‌ترین کارهایی که ما انسان‌ها آن را به راحتی انجام‌ می‌دهیم، راه رفتن و حرکت روی دو پا است. اگر از این جمله تعجب کردید پس حتما فصل حرکت را نه یکبار بلکه چندبار مطالعه کنید.

8- تکوین دستگاه عصبی

از زمانی که اسپرم تخمک را بارور می‌کند، تکوین آغاز شده و تا زمان مرگ ادامه پیدا می‌کند. تکوین دارای مراحل بسیار زیادی است که در یکی از آن‌ها دستگاه عصبی شروع به شکل‌گیری می‌کند. این مرحله نورولاسیون نام داشته و به واسطه‌ی اهمیت سیستم عصبی، اولین مرحله از اندام زایی جنین را به خود اختصاص می‌دهد. این فصل از کتاب، ویژه‌ی علاقه‌مندان به جنین شناسی بوده و می‌توانند برای شروع یادگیری آن را مطالعه کنند.

9- دیسلکسی

خوانش پریشی یا دیسلکسیا یک اختلال یادگیری است که بین کودکان رایج است. این اختلال به علت وجود مشکل در تشخیص صداها و یادگیری ‌آن‌ها با لغات و حروف بوجود می‌آید و درمان قطعی برای آن گزارش نشده است. این نوع از اختلال در فصل نهم کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان بررسی و توضیح داده شده است.

10- انعطاف پذیری عصبی

مغز شما قادر است تا در شرایط مختلف خود را تغییر دهد. این ارگان بیولوژیک و فوق پیشرفته با تغییر مسیرهای عصبی و ایجاد سیناپس‌های جدید می‌تواند منجر به یادگیری، تغییر رفتار، ترک عادت و… در شما شود. به این عمل انعطاف پذیری عصبی یا نوروپلاستیسیتی می‌گویند که در این فصل از کتاب به آن پرداخته شده است.

11- یادگیری و حافظه

یادگیری و حافظه دو برادر از هم جدانشدنی هستند. شاید برایتان جالب باشد که بدانید این مبحث، سالیان زیادی فکر دانشمندان و محققین علوم اعصاب را به خود مشغول کرده بود. اما امروزه به لطف تحقیقاتِ عصب شناسان، اطلاعات خوبی از کارکرد حافظه و فرآیند یادگیری در اختیار ما قرار گرفته و شاید اولین قدم ما برای یادگیریِ این بخش از علوم اعصاب مطالعه‌ی فصل یازدهم کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان باشد.

12- استرس

استرس واژه‌ای است که همه‌ی ما با آن آشنایی کافی داریم. این مقوله یکی از تاثیر گذار ترین فاکتورها روی زندگی هر فرد بوده و لازمه‌ی کنترل استرس، داشتن آگاهی و اطلاعات کافی درباره‌ی آن است. این فصل از کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان ، اطلاعات پایه‌ای را درباره‌ی استرس دراختیار شما قرار می‌دهد.

13- سیستم ایمنی

سیستم ایمنی محافظ بی قید و شرط بدن ما است. این سیستم وظیفه‌ی مبارزه با انواع پاتوژن‌ها، آلرژن‌ها، آنتی‌ژن‌ها و… را برعهده دارد. کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان ، در این فصل قصد دارد تا شما را با کلیات سیستم ایمنی آشنا کرده و ارتباط عملکرد این سیستم را با فعالیت مغز و دستگاه عصبی به علاقه‌مندان آموزش دهد.

14- خواب

همه‌ی ما نیاز به خواب و استراحت داریم تا بتوانیم انرژی از دست رفته را جبران کرده و برای فعالیت‌ِ مجدد آماده شویم. اما، آیا تا به حال با خود فکر کردید که فرآیند خوابیدن به چه صورت است؟ چرا وقتی در خواب هستیم نمی‌میریم؟ یا اصلا چطور خواب می‌بینیم؟ پس برای پاسخ به این سوالات فصل خواب را در این کتاب حتما مطالعه کنید.

15- تصویر برداری مغزی

تا وقتی زیر جمجه را نبینیم نمی‌توانیم فعالیت مغز را بررسی کنیم، وجود تومور مغزی و یا یک سکته‌ی مغزی را تشخیص دهیم. پس برای این‌که بتوانیم فعالیت این ارگان اسفنجی 3 پوندی را زیر نظر بگیریم از روش‌ها و دستگاه‌های تصویربرداری مغزی استفاده می‌کنیم. فصل پانزدهم سعی دارد تا شما را با برخی از این روش‌ها مانند: PET، MRI، FMRI، DTI و… آشنا کند.

16- شبکه عصبی مصنوعی

آیا می‌شود ماشین و مغز را به یکدیگر متصل کرد؟ آیا می‌شود تعاریف و مواردی همچون درک کردن، خودآگاهی، پلاستیسیتی و… را از یک کامپیوتر انتظار داشته باشیم؟ این‌ها همگی سوالاتی هستند که علاقه‌مندان به هوش مصنوعی، علوم اعصاب محاسباتی و مهندسی پزشکی در ذهن دارند. پس اگر شما هم یکی از این افراد هستید فصل شبکه عصبی مصنوعی را حتما نگاهی بیاندازید.

17- وقتی همه چیز نادرست است

تا به این‌جا، کتاب از یک مغز سالم برای ما سخن می‌گفت اما در این فصل به ناهنجاری‌ها و بیماری‌های سیستم عصبی و مغز می‌پردازد. بیماری‌هایی که خیلی از آن‌ها مانند: اسکیزوفرنی، آلزایمر، مالتیپل اسکلروزیس، سندرم داون و… هنوز درمان قطعی ندارند. پس اگر علاقه دارید که بدانید وقتی همه چیز نادرست است چه اتفاقی برای سیستم عصبی و مغز می‌افتد، خواندن این فصل برای شروعِ یادگیری درباره‌ی بیماری‌ها و ناهنجاری‌های عصبی الزامی است.

18- اخلاق عصبی

رعایت اصول اخلاقی و وجدان انسانی در هر کاری ضروری و اجتناب ناپذیر است. اگر می‌خواهید که یک محقق در زمینه‌ی علوم اعصاب شوید، باید از یک‌سری چهارچوب‌ها، قوانین و الزامات برای انجام مطالعات و آزمایش‌های خود آگاه باشید. به همین دلیل خوب است که به عنوان یک محقق آینده از همین الان با خواندن این فصل، درباره‌ی اخلاق عصبی یاد بگیرید.

19- آموزش و مشاغل

در آخرین فصل از کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان، به شما آموزش داده می‌شود که برای یک نوروساینتیست Neuroscientist (دانشمند علوم اعصاب) شدن چه راهی در پیش دارید و در زندگی آکادمیک‌تان می‌توانید از چه گرایشات و رشته‌هایی به این حوزه‌ی جذاب و اسرار آمیز ورود کنید.

کتب مکمل

برای آن‌که این کتاب را به شکلی صحیح مطالعه کرده و مباحث آن‌ را یاد بگیرید، بهتر است که در ابتدا کمی با مباحث اولیه‌ی زیست شناسی آشنایی داشته باشید. به همین دلیل ما در آکادمی بیوزوم به شما توصیه می‌کنیم که پیش از مطالعه‌ی این کتاب حتما منابع زیر را نیز بخوانید:

• بیولوژی کمپبل (فصل‌های زیست‌شناسی سلولی و دستگاه عصبی)
• ژنتیک کلاسیک – انتشارات فاطمی (مباحث بیماری‌های ژنتیکی و اصول اولیه‌ی ژنتیک)
• کتاب حقایق مغز (اگر علاقه‌مند به شرکت در مسابقات دانش مغز – برین بی هستید این کتاب را هم علاوه بر کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان، مطالعه فرمایید)

کتاب علوم اعصاب دانش مغز pdf رایگان

جمع بندی

با مطالعه‌ی این مطلب، با کتاب علوم اعصاب دانش مغز مقدمه‌ای برای فراگیران جوان آشنا شدیم و دریافتیم که هرکسی که علاقه‌مند به مغز و سیستم عصبی است می‌تواند مخاطب این کتاب باشد. از طرفی فهمیدیم که این کتاب یکی دیگر از منابع مرحله‌ی اول مسابقات دانش مغز بوده و باید به صورت مکمل جهت موفقیت در این مسابقه همراه با کتاب حقایق مغز مطالعه شود.