هر آنچه که لازم است راجع به سکته ی مغزی بدانید

روزانه 400 نفر در ایران، دچار اختلال در خونرسانی به مغز ‌می‌شوند که در اثر این عارضه، اکسیژن کافی به مغز نمی‌رسد و فرد دچار سکته ی مغزی ‌می‌شود. به دنبال بروز سکته ی مغزی، حدود دو میلیون سلول عصبی در هر دقیقه از بین ‌می‌روند و مسلما با گذشت زمان آسیب بیشتری به مغز وارد ‌می‌شود. از آن جا که این زمان، زمان طلایی برای فرد بیمار است، لذا شناخت علائم سکته‌ی مغزی، بسیار نجات بخش خواهد بود. از طرفی حدود 80% موارد سکته ی مغزی، قابل پیشگیری هستند. پس آگاهی از عوامل خطر ساز نیز به مدیریت این بیماری و پیشگیری از آن کمک شایانی ‌می‌کند.

در این مقاله قصد داریم نگاهی موشکافانه به دومین عامل مرگ و میر در ایران بیندازیم و علائم سکته‌ی مغزی و مدیریت و درمان آن را بررسی کنیم.

بیشتر بخوانید: آناتومی مغز انسان

سکته ی مغزی چیست؟

بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، سکته ی مغزی یکی از علل اصلی مرگ و میر در ایالات متحده است. هر ساله بیش از 795000 نفر در ایالات متحده دچار سکته مغزی ‌می‌شوند که 135000 نفر آن‌ها جان خود را از دست ‌می‌دهند. جالب است بدانید که سکته‌ی مغزی، دومین عامل مرگ و میر در ایران است و مردان 25% بیشتر از زنان به آن مبتلا ‌می‌شوند.

خون، مسئول حمل گاز‌های تنفسی (اکسیژن و کربن دی اکسید) و مواد مغذی است. سکته ی مغزی زمانی اتفاق ‌می‌افتد که یک رگ خونی حامل اکسیژن و مواد مغزی در مغز پاره شده و خونریزی ‌می‌کند. همچنین این بیماری ‌می‌تواند ناشی از انسداد خون‌رسانی به مغز و ایجاد لخته خونی نیز ایجاد شود. پارگی یا انسداد رگ، مانع از رسیدن خون و اکسیژن به بافت‌های مغز ‌می‌شود. در اثر این بیماری، اکسیژن به اندام‌ها نمی‌رسد و سطح مواد زائد مثل کربن دی اکسید نیز افزایش ‌می‌یابد. سلول‌ها و بافت مغز بدون اکسیژن آسیب دیده و در عرض چند دقیقه شروع به مرگ ‌می‌کنند.

در قسمت بعد انواع سکته‌ی مغزی را با یکدیگر بررسی ‌می‌کنیم.

انواع سکته ی مغزی

با توجه به تعریف سکته ی مغزی، متوجه شدیم که در سکته‌ی مغزی یا یکی از رگ‌های مغزی مسدود ‌می‌شود و لخته‌ی مغزی شکل ‌می‌گیرد که به آن سکته‌ی ایسکمیک ‌می‌گوییم و یا یکی از شریان‌های مغزی پاره ‌می‌شود که به آن هموراژیک گفته ‌می‌شود. 87% سکته‌های مغزی، از نوع ایسکمی ‌هستند.

پس به طور کلی 3 نوع اصلی سکته مغزی وجود دارد:

1- سکته مغزی ایسکمیک:

شامل انسداد ناشی از لخته یا پلاک در شریان مغز است. بی‌تحرکی بیش از حد یکی از دلایل ایجاد لخته خونی است، از طرفی کلسترول بالا سبب ایجاد پلاک در رگ‌های مغزی ‌می‌شود و جریان خون در آن ناحیه کاهش ‌می‌یابد و به اصلاح تصلب شرایین رخ ‌می‌دهد. علائم و عوارض سکته مغزی ایسکمیک ‌می‌تواند بیشتر از علائم سایر سکته‌ها طول بکشد یا ممکن است دائمی ‌شود.

2- حمله ایسکمیک گذرا (transient ischemic attack):

که به آن شبه سکته نیز ‌می‌گویند، ایجاد یک لخته خون است که معمولاً خود به خود از بین ‌می‌رود و در نتیجه‌ی کاهش موقتی جریان خون به مناطقی از مغز اتفاق ‌می‌افتد.

3- سکته هموراژیک یا خونریزی:

در اثر ترکیدگی یا نشت رگ خونی که به مغز نفوذ ‌می‌کند، ایجاد ‌می‌شود. این آسیب ‌می‌تواند در خارج یا داخل بافت مغز رخ دهد. فشار خون بالا، داروهای رقیق کننده خون، آسیب به سر و رسوب پروتئین در دیواره عروق از عوامل خطرساز برای خونریزی مغزی است.

حال که با انواع سکته ی مغزی آشنا شدیم باید بدانیم که لحظه به لحظه از زمان بروز علائم تا عدم هوشیاری فرد، زمان طلایی است پس با شناخت علائم سکته مغزی ‌می‌توانیم گامی مهم در جهت نجات جان فرد برداریم. در بخش بعدی با علائم سکته ی مغزی بیشتر آشنا خواهیم شد.

مطلب مرتبط: عفونت مغز چیست؟

علائم سکته ی مغزی

از دست دادن جریان خون به مغز به بافت‌های داخل مغز آسیب ‌می‌رساند. علائم سکته مغزی در قسمت‌هایی از بدن که توسط نواحی آسیب دیده مغز کنترل ‌می‌شود، ظاهر ‌می‌شود.

هر چه فردی که دچار سکته‌ی مغزی شده زودتر تحت مراقبت قرار گیرد، احتمالاً نتیجه درمان بهتری خواهد داشت و آسیب‌دیدگی به سلول‌ها و بافت مغز نیز کمتر خواهد بود. به همین دلیل، دانستن علائم سکته ی مغزی موثر است تا بتوانید به هنگام وقوع این علائم، سریع عمل کنید. علائم سکته مغزی ‌می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• فلج شدن
• بی حسی یا ضعف در بازو، صورت و پا، به خصوص در یک طرف بدن
• مشکل در صحبت کردن یا درک دیگران
• لکنت زبان
• سردرگمی، گیجی، یا عدم پاسخگویی
• تغییرات رفتاری ناگهانی، به ویژه افزایش بی‌قراری
• مشکلات بینایی، مانند مشکل بینایی در یک یا هر دو چشم با دید سیاه یا تار، یا دوبینی
• مشکل در راه رفتن
• از دست دادن تعادل یا هماهنگی
• سرگیجه
• سردرد شدید و ناگهانی با علت ناشناخته
• تشنج
• حالت تهوع یا استفراغ

سکته مغزی نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. اگر فکر ‌می‌کنید شما یا شخص دیگری دچار سکته مغزی شده‌اید، فورا با 115 یا خدمات اورژانس محلی تماس بگیرید. درمان سریع برای جلوگیری از پیامدهای زیر، کلیدی است:

• ضربه مغزی
• ناتوانی طولانی مدت
• مرگ

برای اینکه در هنگام مواجهه با مورد مشکوک، بتوانید این علائم را به یاد آورید، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها علائم BEFAST (سریع باش!) را معرفی کرده است که در آن تعادل، حالت چشم‌ها، حالت صورت، بازوها، تکلم و زمان در نظر گرفته شده است.

دلایل بروز سکته‌ ی مغزی

در ابتدا برای آن‌که بدانیم چرا سکته‌ی مغزی ایجاد می‌شود باید به این نکته توجه کنیم که علت سکته‌ی مغزی به نوع آن بستگی دارد. همانطور که در بخش‌های قبلی اشاره کردیم، سکته‌های مغزی به 3 دسته‌ی اصلی تقسیم ‌می‌شوند که عبارت‌اند از:

1. حمله ایسکمیک گذرا (TIA)
2. سکته مغزی ایسکمیک
3. سکته هموراژیک

همچنین این دسته‌بندی‌ها را ‌می‌توان به انواع دیگری از سکته ی مغزی تقسیم کرد، از جمله:

1. سکته آمبولیک
2. سکته ترومبوتیک
3. سکته مغزی
4. سکته زیر عنکبوتیه

گفتنی است که نوع سکته مغزی، با روند درمان و بهبودی آن در ارتباط است که در ادامه به بررسی دلایل وقوع هر یک از انواع سکته مغزی ‌می‌پردازیم.

دلیل بروز سکته مغزی ایسکمیک

در طول یک سکته مغزی ایسکمیک، شریان‌های خون‌رسانی به مغز باریک یا مسدود ‌می‌شوند. لخته شدن خون یا کاهش شدید جریان خون در اثر ضربه به مغز باعث ایجاد این انسدادها ‌می‌شود. تشکیل پلاک و رسوب آن نیز از دیگر دلایل ایجاد این نوع سکته ی مغزی است.

به طور کلی 2 نوع انسداد ‌می‌تواند به سکته ایسکمیک ختم شود: آمبولی مغزی و ترومبوز مغزی.

1- آمبولی مغزی که بیش‌تر مواقع از آن به عنوان سکته‌ی آمبولیک نیز یاد ‌می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که لخته‌ی خون در قسمت دیگری از بدن مانند قلب یا سرخرگ‌های فوقانی قفسه سینه و گردن ایجاد ‌شده و از طریق جریان خون حرکت ‌کند. در این صورت لخته، گیر کرده و جریان خون را متوقف ‌می‌کند و باعث بروز سکته ‌می‌شود.

2- ترومبوز مغزی که گاهی به آن استوک ترومبوتیک نیز می‌گویند زمانی اتفاق می‌افتد که یک تکه از لخته‌ی خونی داخل تجمعات چربیِ رسوب کرده در رگ به دام بیفتد.

دلیل بروز حمله ایسکمیک گذرا (TIA)

حمله ایسکمیک گذرا، که غالبا TIA یا شبه سکته نیز نامیده ‌می‌شود، زمانی بروز پیدا می‌کند که جریان خونی که به سمت مغز می‌رود به طور موقتی قطع شود.

علائم این نوع از حمله‌ی ایسکمیک، مانند علائم سکته‌ی کامل است. با این حال این سکته ی مغزی معمولا گذرا بوده و پس از مدتی (از چند دقیقه تا چند ساعت)، زمانی که عامل انسداد حرکت ‌می‌کند و جریان خون مجددا برقرار می‌شود، برطرف می‌گردد.

لخته‌ی خون معمولا باعث TIA ‌شده اما از نظر پزشکان به عنوان سکته‌ ی کامل طبقه بندی نمی‌شود. حمله‌ی ایسکمیک گذرا به عنوان زنگ خطری برای بروز سکته‌ی واقعی عمل ‌می‌کند. به همین دلیل، توصیه می‌شود که آن را نادیده نگرفته و همان روش‌های درمانی که برای یک سکته‌ی مغزی شدید انجام ‌می‌دهید، دنبال کنید و از کمک پزشکی اورژانسی استفاده نمایید.

طبق گزارش CDC، بیش از یک سوم افرادی که حمله ایسکمیک گذرا را تجربه ‌می‌کنند و تحت درمان اصولی قرار نمی‌گیرند، ظرف یک سال دچار سکته‌ی مغزی شدید ‌می‌شوند. همچنین لازم به ذکر است که 10 الی 15 درصد از افرادی که TIA را تجربه ‌می‌کنند، طی 3 ماه بعدی دچار سکته ی مغزی ‌می‌شوند.

دلیل بروز سکته هموراژیک

سکته مغزی هموراژیک زمانی اتفاق می‌افتد که شریان مغز پاره شده و خونریزی رخ دهد. به این صورت که خون خارج شده از شریان، فشار اضافی در جمجمه ایجاد ‌کرده و پس از متورم کردن مغز به سلول‌ها و بافت‌های آن آسیب ‌می‌رساند.

سکته‌ی مغزی هموراژیک عبارتند از:

1- سکته مغزی هموراژیک داخل مغزی

2- سکته مغزی هموراژیک زیر عنکبوتیه

سکته مغزی هموراژیک داخل مغزی متداول‌ترین نوع سکته مغزی هموراژیک بوده و زمانی رخ می‌دهد که بافت‌های اطراف مغز پس از پاره شدن شریان، پر از خون می‌شوند.

سکته مغزی هموراژیک زیر عنکبوتیه به میزان کمتری نسبت به مورد قبلی، مرسوم بوده و باعث خونریزی در ناحیه‌ی بین مغز و بافت‌های پوشاننده‌ی آن ‌می‌شود.

عوامل خطر سکته­ ی مغزی

برخی عوامل استعداد  فرد برای بروز سکته ی مغزی را بیشتر ‌می‌کنند. با توجه به گزارش موسسه ملی قلب، ریه و خون، عوامل خطر سکته مغزی عبارتند از:

رژیم غذایی

یک رژیم غذایی نامتعادل ‌می‌تواند خطر سکته ی مغزی را افزایش دهد. این نوع رژیم شامل مواد زیر است:

• نمک
• چربی‌های اشباع شده
• چربی‌های ترانس
• کلسترول

عدم تحرک

عدم تحرک یا ورزش نکردن نیز ‌می‌تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهد. ورزش منظم فواید زیادی برای سلامتی دارد. مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها توصیه ‌می‌کند که بزرگسالان حداقل 2.5 ساعت ورزش هوازی را هر هفته انجام دهند.

مصرف زیاد الکل

مصرف زیاد الکل ‌می‌تواند سطح فشار خون را افزایش دهد. همچنین سبب افزایش سطح تری گلیسرید ‌می‌شود که ‌می‌تواند باعث تصلب شرایین شود. تجمع پلاک در شریان‌های مغزی سبب انسداد عروق ‌می‌شود.

مصرف تنباکو

استفاده از تنباکو به هر شکلی، خطر سکته ی مغزی را افزایش ‌می‌دهد، زیرا ‌می‌تواند به عروق خونی و قلب آسیب برساند. نیکوتین همچنین فشار خون را افزایش ‌می‌دهد.

عوامل فردی

برخی از عوامل خطر برای سکته مغزی وجود دارد که قابل کنترل نیستند، مانند:

سابقه خانوادگی: خطر سکته‌ی مغزی در برخی خانواده‌ها به دلیل عوامل ژنتیکی، مانند فشار خون بالا بیشتر است.

جنسیت: در حالی که هم زنان و هم مردان ممکن است دچار سکته‌ی مغزی شوند، این سکته در زنان بیشتر از مردان در تمام گروه‌های سنی شایع است.

سن:  هر چه سن شما بیشتر باشد، احتمال سکته مغزی بیشتر ‌می‌شود.

نژاد و قومیت: آمریکایی‌های آفریقایی تبار، بومیان آلاسکا و سرخپوستان آمریکایی بیشتر از سایر گروه‌های نژادی در معرض سکته مغزی هستند.

برخی از شرایط پزشکی با خطر سکته مغزی مرتبط هستند. این موارد شامل:

• سکته قبلی یا TIA
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• چاقی
• اختلالات قلبی، مانند بیماری عروق کرونر
• نقص دریچه قلب
• بزرگ شدن حفره‌های قلب و ضربان قلب نامنظم
• بیماری سلول داسی‌شکل
• دیابت
• اختلال لخته شدن خون

عوارض سکته ی مغزی

عوارض پس از سکته ی مغزی با توجه به نوع بیماری و سابقه‌ی فرد، ‌می‌تواند متفاوت باشد. این عوارض ممکن است به دلیل آسیب مستقیم به مغز در طول سکته‌ی مغزی رخ دهند.

برخی از این عوارض عبارتند از:

• مشکلات تنفسی: بعد از سکته ی مغزی، در صورتی که مرکز کنترل بلع در مغز آسیب دیده باشد، فرد دچار دیسفاژی ‌می‌شود. در صورت عملکرد ناصحیح عضلات زبان و گلو، هدایت غذا به مری سخت شده و ممکن است وارد ریه شوند که خود سبب بروز مشکلات تنفسی خواهد شد.
• مشکلات بینایی: اگر بخشی از مغز که مسئول کنترل اعصاب چشم است آسیب ببیند، فرد دچار اختلال بینایی شامل از دست دادن میدان دید یک طرفه یا دو طرفه یا از دست دادن بینایی ‌می‌شود.
• تشنج
• از دست دادن کنترل مثانه و روده در اثر قطع ارتباط مجاری ادراری میان مغز و ماهیچه‌های کنترل کننده‌ی مثانه
• اختلالات شناختی، از جمله زوال عقل
• کاهش تحرک، دامنه حرکت یا توانایی کنترل برخی حرکات عضلانی
• افسردگی و کاهش میل جنسی
• تغییرات خلقی یا احساسی
• درد شانه
• زخم بستر
• تغییرات حسی یا حرکنی

چگونه از بروز سکته ی مغزی جلوگیری کنیم؟

تغییر سبک زندگی نمی‌تواند از همه‌ی سکته‌ها جلوگیری کند. اما بسیاری از این تغییرات ‌می‌توانند تفاوت اساسی در کاهش خطر سکته مغزی ایجاد کنند.

این تغییرات شامل موارد زیر است:

• ترک سیگار
• کاهش مصرف الکل
• انجام آزمایشات سالانه جهت کنترل کلسترول و فشار خون و قند خون
• مدیریت بیماری دیابت
• رژیم غذایی مناسب حاوی 5 وعده سبزیجات و میوه در روز
• ورزش منظم

انجام تمام این اقدامات به شما کمک ‌می‌کند تا برای جلوگیری از سکته ی مغزی، در وضعیت بهتری قرار بگیرید. اما اگر به دنبال پاسخ این پرسش هستید که سکته ی مغزی چگونه تشخیص داده ‌می‌شود با ما همراه باشید.

تشخیص سکته مغزی

معاینه بالینی: پزشک از فرد بیمار یا یکی از اعضای خانواده‌ی او، در مورد داروهای مصرفی، سابقه فشار خون، سابقه خانوادگی و علائم فرد سوال ‌می‌پرسد. همچنین مانند تشخیص سایر بیماری‌ها یک معاینه‌ی بالینی توسط پزشک انجام خواهد شد پس اولین مرحله معاینه‌ی بالینی است.

 طی معاینه فیزیکی، موارد زیر ارزیابی ‌می‌شوند:

• تعادل
• هماهنگی
• ضعف
• بی‌حسی در بازوها، صورت یا پاها
• نشانه‌های سردرگمی
• اختلال بینایی

سپس پزشک آزمایش‌های خاصی را برای کمک به تایید تشخیص سکته انجام ‌می‌دهد. این آزمایشات ‌می‌تواند به پزشکان کمک کند تا تشخیص دهند که آیا فرد سکته کرده است یا خیر و اگر چنین است:

• چه چیزی باعث سکته ی مغزی شده است؟
• چه بخشی از مغز تحت تأثیر قرار گرفته است؟
• آیا خونریزی مغزی رخ داده است؟

آزمایش‌هایی برای تشخیص سکته ی مغزی

پزشک شما ممکن است آزمایش‌های مختلفی را برای کمک به تشخیص اینکه آیا فرد دچار سکته مغزی شده است یا خیر تجویز کند. این تست‌ها عبارتند از:

آزمایشات خون: سطح قند خون، عفونت، میزان پلاکت، فاکتور انعقادی، سطح کلسترول توسط آزمایش خون سنجیده ‌می‌شود.

ام آر آی و سی تی اسکن: پزشک ممکن است اسکن ام آر آی، سی تی اسکن یا هر دو را تجویز کند .ام آر آی ‌می‌تواند به بررسی آسیب دیدگی بافت یا سلول‌های مغز کمک کند در طی این روش عروق سر و گردن نیز بررسی ‌می‌شوند. سی تی اسکن نیز، ‌می‌تواند تصویر دقیق و واضحی از مغز ارائه دهد که ‌می‌تواند هرگونه خونریزی یا آسیب را نشان دهد. همچنین این روش سکته مغزی را از سایر بیماری‌های مغزی تفکیک ‌می‌کند.

EKG: الکتروکاردیوگرام (EKG) یک آزمایش ساده است که فعالیت الکتریکی قلب را ثبت ‌می‌کند، ریتم آن را اندازه گیری ‌می‌کند و سرعت ضربان آن را ثبت ‌می‌کند. این نوار قلبی نشان ‌می‌دهد که آیا عوامل قلبی-عروقی مثل حمله قلبی یا فیبریلاسیون دهلیزی سبب بروز سکته مغزی شده اند یا خیر.

آنژیوگرافی مغز: آنژیوگرافی مغزی یک نگاه دقیق به شریان‌های گردن و مغز ‌می‌اندازد. این آزمایش می‌تواند انسداد یا لخته‌هایی را نشان دهد که ممکن است علائم ایجاد کرده باشند.

سونوگرافی کاروتید: سونوگرافی کاروتید که اسکن دوبلکس کاروتید نیز نامیده ‌می‌شود، ‌می‌تواند رسوبات چربی (پلاک) را در شریان‌های کاروتید نشان دهد که خون را به صورت، گردن و مغز ‌می‌رساند. همچنین این تصویر برداری ‌می‌تواند نشان دهد که آیا عروق کاروتید باریک یا مسدود شده است.

اکوکاردیوگرافی: اکوکاردیوگرام ‌می‌تواند منابع لخته را در قلب فرد پیدا کند. این لخته‌ها ممکن است به مغز رفته و باعث سکته شده باشند.

درمان سکته ی مغزی

ارزیابی پزشکی مناسب و درمان سریع برای بهبودی پس از سکته مغزی حیاتی است. طبق گفته انجمن قلب آمریکا و انجمن سکته مغزی آمریکا، “زمان از دست رفته به معنای از دست دادن مغز است.”

به محض اینکه متوجه شدید ممکن است دچار سکته مغزی شده باشید، یا اگر مشکوک به سکته مغزی هستید، با 115 یا خدمات اورژانس محلی تماس بگیرید.

درمان سکته مغزی بستگی به نوع سکته دارد:

1- درمان سکته مغزی ایسکمیک و TIA

از آنجایی که لخته خون یا انسداد در مغز باعث ایجاد این انواع سکته ‌می‌شود، تا حد زیادی با تکنیک‌های مشابه درمان ‌می‌شوند. این موارد ‌می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• داروهای ضد انعقاد خون:
  داروهای ترومبولیتیک می‌توانند لخته‌های خون را در شریان‌های مغز از بین ببرند، این داروها سبب سرکوب سکته شده و آسیب به مغز را کاهش می‌دهد.
  یکی از این داروها، فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (tPA)، یا Alteplase IV r-tPA، به عنوان منبع معتبر در درمان سکته مغزی ایسکمیک در نظر گرفته ‌می‌شود و لخته‌ی خون را در خود حل میکند.

• ترومبکتومی مکانیکی:
  در طی این روش، پزشک یک کاتتر را در یک رگ خونی بزرگ داخل سر فرد قرار ‌می‌دهد. سپس از وسیله‌ای برای بیرون کشیدن لخته از رگ استفاده ‌می‌کنند. این جراحی در صورتی موفق‌تر است که 6 تا 24 ساعت پس از شروع سکته مغزی انجام شود.

• استنت‌ها:
  اگر پزشک محل ضعیف شدن دیواره‌های شریان را پیدا کند، ممکن است روشی را برای باد کردن شریان باریک و حمایت از دیواره‌های شریان با استنت انجام دهد.

• عمل جراحی:
  در موارد نادری که سایر درمان‌ها جواب نمی‌دهند، جراحی می‌تواند لخته خون و پلاک‌ها را از شریان‌های فرد حذف کند. این جراحی ممکن است با کاتتر انجام شود. اگر لخته به خصوص بزرگ باشد، جراح ممکن است یک شریان را برای رفع انسداد باز کند.

2- درمان سکته هموراژیک

سکته‌های مغزی ناشی از خونریزی یا نشت خون در مغز نیاز به استراتژی‌های درمانی متفاوتی دارد. درمان‌های سکته مغزی هموراژیک عبارتند از:

• داروها:
  برخلاف سکته مغزی ایسکمیک، اگر فرد به سکته خونریزی دهنده دچار شود، اولین گام لخته شدن خون است. بنابراین معمولا داروهایی جهت مقابله با رقیق کننده‌های خون تجویز ‌می‌شود. همچنین این داروها سبب کاهش فشار خون و جلوگیری از انقباض عروق خونی ‌می‌شوند.

• آنژیو:
  در طول این روش، پزشک یک لوله بلند را به ناحیه خونریزی یا رگ خونی ضعیف هدایت ‌می‌کند. سپس یک دستگاه سیم پیچ مانند را در ناحیه‌‎ای که دیواره شریان ضعیف است نصب ‌می‌کنند. این کار جریان خون را در ناحیه مسدود ‌می‌کند و خونریزی را کاهش ‌می‌دهد.

• بستن رگ خونی:
  در طول آزمایشات تصویربرداری، پزشک ممکن است آنوریسمی را کشف کند که هنوز خونریزی شروع نشده یا متوقف شده است. برای جلوگیری از خونریزی اضافی، جراح ممکن است یک گیره کوچک در پایه آنوریسم قرار دهد. این جریان خون را قطع ‌می‌کند و از شکستگی احتمالی رگ خونی یا خونریزی جدید جلوگیری ‌می‌کند.

• عمل جراحي:
  اگر پزشک ببیند که آنوریسم ترکیده است، ممکن است جراحی را برای قطع آنوریسم و ​​جلوگیری از خونریزی اضافی انجام دهد. به همین ترتیب، ممکن است برای کاهش فشار روی مغز پس از یک سکته مغزی به کرانیوتومی نیاز باشد.

اما آیا داروی موثری برای پیشگیری و درمان سکته ی مغزی در دسترس است؟ در ادامه به این سوال پاسخ ‌می‌دهیم.

داروهای سکته مغزی

چندین دارو برای درمان سکته مغزی استفاده ‌می‌شود. نوع تجویز شده توسط پزشک تا حد زیادی به نوع سکته مغزی بستگی دارد.

هدف برخی از داروها جلوگیری از سکته دوم است، در حالی که هدف برخی دیگر جلوگیری و پیشگیری از وقوع سکته مغزی در وهله اول است.

پزشک ممکن است بسته به عواملی مانند سابقه سلامتی و خطرات شما، یک یا چند مورد از این داروها را برای درمان یا پیشگیری از سکته تجویز کند.

رایج‌ترین داروهای سکته مغزی عبارتند از:

فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (tPA)

این داروی اورژانسی را ‌می‌توان در طول سکته مغزی برای شکستن لخته خونی که باعث سکته مغزی ‌می‌شود تجویز کرد. این دارو تنها دارویی است که در حال حاضر ‌می‌تواند این کار را انجام دهد، اما باید ظرف 3 تا 4.5 ساعت پس از شروع علائم سکته مغزی به فرد داده شود. این دارو در یک رگ خونی تزریق ‌می‌شود تا دارو بتواند در سریع‌ترین زمان ممکن شروع به کار کند که خطر عوارض ناشی از سکته را کاهش ‌می‌دهد.

داروهای ضد انعقاد

این داروها توانایی لخته شدن خون را کاهش ‌می‌دهند. رایج‌ترین ضد انعقاد وارفارین (Coumadin, Jantoven) است.

این داروها همچنین ‌می‌توانند از بزرگتر شدن لخته‌های خون موجود جلوگیری کنند، به همین دلیل است که پزشکان ممکن است آن‌ها را برای جلوگیری از سکته مغزی یا پس از سکته مغزی ایسکمیک یا TIA تجویز کنند.

داروهای ضد پلاکت

این داروها با سخت‌تر کردن چسبیدن پلاکت‌های خون به هم، از لخته شدن خون جلوگیری می‌کنند. رایج‌ترین داروهای ضد پلاکت شامل آسپرین و کلوپیدوگرل (پلاویکس) است. این داروها ‌می‌توانند از سکته مغزی ایسکمیک جلوگیری کنند و در پیشگیری از سکته مغزی ثانویه مهم هستند.

استاتین‌ها

استاتین‌ها به کاهش سطح کلسترول خون کمک ‌می‌کنند. آن‌ها در میان رایج‌ترین داروهای منبع مطمئن تجویز شده در ایالات متحده هستند. این داروها از تولید آنزیمی‌جلوگیری ‌می‌کنند که ‌می‌تواند کلسترول را به پلاک تبدیل کند – ماده غلیظ و چسبنده‌ای که ‌می‌تواند روی دیواره رگ‌ها جمع شود و باعث سکته مغزی و حملات قلبی شود.

استاتین‌های رایج عبارتند از:

• روزوواستاتین (کرستور)
• سیمواستاتین (Zocor)
• آتورواستاتین (لیپیتور)

داروهای فشار خون

فشار خون بالا ‌می‌تواند باعث جدا شدن تکه‌های پلاک در شریان‌های شما شود. این قطعات ‌می‌توانند شریان‌ها را مسدود کنند و باعث سکته مغزی شوند. در نتیجه، مدیریت فشار خون بالا با دارو، تغییر شیوه زندگی یا هر دو ‌می‌تواند به پیشگیری از سکته کمک کند.

بهبودی بعد از سکته ی مغزی؟

با وجود تمام موارد گفته شده، به نظر شما آیا امکان بهبودی بعد از بروز یک سکته ی مغزی وجود دارد؟

سکته ی مغزی علت اصلی ناتوانی طولانی مدت در ایالات متحده است. با این حال منبع معتبر انجمن سکته مغزی آمریکا گزارش ‌می‌دهد که 10 درصد از بازماندگان سکته تقریباً کامل بهبود ‌می‌یابند، در حالی که 25 درصد دیگر تنها با مشکلات جزئی بهبود ‌می‌یابند.

مهم است که بهبودی و توانبخشی از سکته مغزی در اسرع وقت شروع شود. در واقع، فرایند بهبود سکته مغزی باید در بیمارستان شروع شود. در یک بیمارستان، یک تیم مراقبتی ‌می‌تواند وضعیت بیمار را تثبیت کند و اثرات سکته مغزی را ارزیابی کند. آن‌ها ‌می‌توانند عوامل زمینه‌ای را شناسایی کرده و درمان را شروع کنند تا به فرد کمک کنند تا برخی از مهارت‌های آسیب دیده خود را بازیابی کند.

بهبود سکته مغزی معمولاً بر 4 حوزه اصلی تمرکز دارد:

1- گفتار درمانی

سکته مغزی ‌می‌تواند باعث اختلال در گفتار و زبان شود. یک متخصص گفتار و زبان با فرد همکاری خواهد کرد تا نحوه صحبت کردن را دوباره بیاموزد یا اگر ارتباط کلامی بعد از سکته مغزی برای فرد دشوار است، به اوکمک ‌می‌کنند راه‌های ارتباطی جدیدی پیدا کند.

2- درمان شناختی

پس از سکته مغزی، بسیاری از افراد ممکن است تغییراتی در مهارت‌های تفکر و استدلال خود داشته باشند. این ‌می‌تواند باعث تغییرات رفتاری و خلقی شود.

یک کاردرمانگر ‌می‌تواند به فرد کمک کند تا الگوهای تفکر و رفتار قبلی خود را بازیابی کند و پاسخ‌های عاطفی خود را مدیریت کند.

3- بازآموزی مهارت‌های حسی

اگر بخشی از مغز که سیگنال‌های حسی را ارسال می‌کند در حین سکته تحت تأثیر قرار گرفته باشد، ممکن است حواس فرد تحت تاثیر قرار گیرد یعنی به محرک‌هایی مانند دما، فشار یا درد واکنش نشان نمی‌دهد و یک کاردرمانگر به فرد سازگاری با این احساس را آموزش ‌می‌دهد.

4- فیزیوتراپی

قدرت عضلانی ممکن است در اثر سکته ضعیف شود و ممکن است فرد قادر به حرکت دادن بدن خود به خوبی قبل نباشد. در این صورت فیزیوتراپیست با فرد همکاری ‌می‌کند تا فرد قدرت و تعادل خود را بازیابی کند.

داروی ضد لخته را فقط ‌می‌توان در اولین ساعات پس از شروع علائم سکته ارائه کرد. درمان زودهنگام یکی از موثرترین راه‌ها برای کاهش خطر عوارض طولانی مدت و ناتوانی است.

جمع بندی

دومین عامل مرگ و میر در ایران به سکته ی مغزی اختصاص دارد. این بیماری در اثر آسیب عروق بافت داخلی یا خارجی مغز رخ ‌می‌دهد. این آسیب منجر به پاره شدن یا انسداد عروق خونی ‌می‌شود. در این مقاله سعی کردیم نگاهی موشکافانه به بیماری سکته مغزی بیندازیم و علائم این بیماری را بررسی کنیم تا در صورت وقوع این حادثه بتوانیم به خوبی آن را مدیریت کنیم. همواره به یاد داشته باشیم که سبک زندگی سالم و تغذیه و فعالیت بدنی، به کاهش خطر تمامی بیماری‌های غیرارثی کمک ‌می‌کند.